Amphotericine-B deoxycholate is een vergeten veilig alternatief 
Inhoud:

    Auteur(s):

    Marnix Kuindersma1, Peter E. Spronk1,2

     

    1Afdeling Intensive Care, Gelre Ziekenhuizen, Apeldoorn

    2Expertise centrum for Intensive care Rehabilitatie Apeldoorn (ExpIRA), Apeldoorn
    ,

    Amphotericine-B deoxycholate is een vergeten veilig alternatief 

    Reactie op:

    Karskens L, Paasse J van, Westerloo DJ van, Histoplasmose: hoe zat het ook alweer? De Intensivist 2025; 33:30-32.

     

    Geachte redactie,

     

    Met grote interesse en plezier hebben wij het overzichtsartikel van Luuk Karskens en collega’s gelezen.[1] In dit artikel beschrijven de auteurs op mooie wijze de kliniek, diagnose en behandeling van een (gedissemineerde) histoplasmose. Helaas suggereren zij ook, naar onze mening onterecht, dat amphotericine-B deoxycholate gemeden dient te worden bij nierinsufficiëntie.

    Amphotericine-B deoxycholate is een macrolide polyeen antibioticum dat werkt door middel van preferentiële binding aan ergosterol, het hoofdbestanddeel van het schimmelcelmembraan. Door deze binding ontstaan poriën in de schimmelcelmembraan die tot K+ efflux en uiteindelijk schimmelceldood leidt.[2] Bij een kortdurende infusie van vier uur wordt dit oude antifungale middel geassocieerd met dosisgerelateerde nefrotoxiciteit die kan ontstaan als gevolg van twee mechanismen: vasoconstrictie van de afferente renale arteriole en direct renaal tubulaire effecten.[2,3] Sterker, het was deze nefrotoxiciteit van kortdurende infusie die leidde tot slechtere uitkomsten in een direct vergelijk met echinocandinen in de behandeling van invasieve candida infecties, niet de verminderde infectieklaring, waardoor het middel in onbruik raakte.[4] Deze nefrotoxiciteit kan echter vermeden worden door amphotericine-B in liposomale vorm te geven, of zoals in sommige centra in Nederland amphotericine-B deoxycholate continue (CCAB) te doseren. Door de laatstsgenoemde optie wordt de nefrogene vasoconstrictie ook vermeden zonder aan de effectiviteit te tornen.[5-7] In Nederland bestaat jarenlange ervaring met CCAB in verschillende ziekenhuizen. In een recente analyse van deze behandelingen kon worden aangetoond dat CAB niet leidt tot nefrotoxiciteit en een veilige en bovendien zeer goedkope optie is.[8]

    Frequent wordt aangenomen dat andere middelen, waaronder liposomale formuleringen van amfotericine B en echinocandinen, effectiever en minder toxisch zijn bij de behandeling fungale infecties. Hierdoor dreigt amphotericine-deoxycholate in continue toediening ons inziens onterecht tot het farmaceutische arsenaal van het verleden te worden veroordeeld, zeker als ook de toenemende resistentie in ogenschouw wordt genomen.

    Referenties

    1. Karskens et al., “Histoplasmose: hoe zat het ook alweer?,” De Intensivist, Jaargang 33, januari 2025.

    [2]             R. J. Hamill, “Amphotericin B formulations: a comparative review of efficacy and toxicity,” Drugs, vol. 73, no. 9, pp. 919-34, Jun 2013, doi: 10.1007/s40265-013-0069-4.

    [3]             B. P. Sawaya, J. P. Briggs, and J. Schnermann, “Amphotericin B nephrotoxicity: the adverse consequences of altered membrane properties,” J Am Soc Nephrol, vol. 6, no. 2, pp. 154-64, Aug 1995, doi: 10.1681/ASN.V62154.

    [4]             J. Mora-Duarte et al., “Comparison of caspofungin and amphotericin B for invasive candidiasis,” N Engl J Med, vol. 347, no. 25, pp. 2020-9, Dec 19 2002, doi: 10.1056/NEJMoa021585.

    [5]             R. E. Lewis, N. P. Wiederhold, R. A. Prince, and D. P. Kontoyiannis, “In vitro pharmacodynamics of rapid versus continuous infusion of amphotericin B deoxycholate against Candida species in the presence of human serum albumin,” J Antimicrob Chemother, vol. 57, no. 2, pp. 288-93, Feb 2006, doi: 10.1093/jac/dki467.

    [6]             U. Eriksson, B. Seifert, and A. Schaffner, “Comparison of effects of amphotericin B deoxycholate infused over 4 or 24 hours: randomised controlled trial,” BMJ, vol. 322, no. 7286, pp. 579-82, Mar 10 2001, doi: 10.1136/bmj.322.7286.579.

    [7]             A. Y. Peleg and M. L. Woods, “Continuous and 4 h infusion of amphotericin B: a comparative study involving high-risk haematology patients,” J Antimicrob Chemother, vol. 54, no. 4, pp. 803-8, Oct 2004, doi: 10.1093/jac/dkh403.

    [8]             T. H. Geersing, E. J. F. Franssen, P. E. Spronk, H. J. M. van Kan, M. den Reijer, and P. H. J. van der Voort, “Nephrotoxicity of continuous amphotericin B in critically ill patients with abdominal sepsis: a retrospective analysis with propensity score matching,” J Antimicrob Chemother, Oct 06 2021, doi: 10.1093/jac/dkab372.