Genees-kunst
De man in het rood
Inhoud:

    Auteur(s):

    Floris van den Brink

    Floris van den Brink studeerde geneeskunde en kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is opgeleid tot cardioloog in London en Nieuwegein en nu als fellow verbonden aan het LUMC.

    Correspondentie:

    F. vd Brink - floris.s.van.den.brink@gmail.com
    Genees-kunst

    De man in het rood

    Op 13 juni 1918 drong Maurice Machu de praktijk van Jean-Samuel Pozzi binnen. Hij vuurde meerdere kogels af op de Franse chirurg en gynaecoloog die in de buik werd geraakt. Ondanks de inspanningen van zijn leerling Thierry de Martel, pionier van de Franse neurochirurgie, overleed Pozzi dezelfde dag. Machu was verbolgen omdat hij na een ingreep van Pozzi aan een varicocèle impotent was geworden. Iets waarvoor Pozzi hem gewaarschuwd had.

    Met de dood van Pozzi kwam er een einde aan het leven van een van de meest markante artsen uit de recente Franse geschiedenis. Pozzi werd geboren op 3 oktober 1846 in Bergerac. Zijn jeugd werd getekend door het verlies van zijn moeder aan tuberculose en zijn broer aan tyfus. Deze gebeurtenissen zijn van grote invloed op zijn carrière geweest, hoewel niet op de manier waarop men dat zou verwachten. Zijn vader hertrouwde met een Engelse waardoor Pozzi uiteindelijk tweetalig werd opgevoed. Hierdoor had hij toegang tot de Engelse medische literatuur in een tijd waarin dat ongewoon was. The British Empire was op haar hoogtepunt en tijdens de victoriaanse tijd werden vele medische ontdekking gedaan waar Pozzi meteen kennis van kon nemen dankzij zijn abonnement op het toonaangevende British Medical Journal.

    Hij werd opgeleid in de anatomie door Paul Broca en was op zijn beurt de opleider van Robert Proust, de broer van Marcel Proust. Dit leidde er toe dat Marcel in zijn magnum opus À la recherche du temps perdu zijn personage van dokter Cottard baseerde op Pozzi. Niet in de laatste plaats omdat Marcel praktisch in het Ritz Hotel aan de Place Vendome woonde waar Pozzi een huis bezat; zij kwamen elkaar bijna dagelijkse tegen.

    Zowel in de Frans-Duitse oorlog van 1870 als in de Eerste Wereldoorlog verrichtte hij werkzaamheden aan het front, wat gezien zijn leeftijd (67) bij het uitbreken van de oorlog in 1914 opmerkelijk genoemd mag worden.

    Pozzi was een van de grondleggers van de Franse gynaecologie en hij ontwikkelde zich als pionier in de behandeling van baarmoederhalskanker.

    Daarnaast was Pozzi, ondanks dat hij met een rijke erfgename getrouwd was, iemand die met vele beroemde vrouwen het bed deelde waaronder de operazangers Georgette Leblanc en de actrice Sarah Bernhard. Met de laatste onderhield hij levenslang contact en hij adviseerde haar over de amputatie van haar been.

    Rond 1881 gaf hij opdracht aan John Singer Sargent voor een portret. Sargent werd in 1865 geboren in Florence, Italië. Als kind van Amerikaanse expats groeide hij op in het buitenland en zou daar het grootste deel van zijn leven werkzaam zijn. Opgeleid in Parijs en grotendeels werkzaam vanuit Londen groeide hij uit tot een van de leidende portrettisten van zijn tijd. Zijn portretten stonden bekend om hun grootse stijl, een geïdealiseerde manier van schilderen gebaseerd op het classicisme. Het portret van Pozzi is geen uitzondering op de ‘Grand Manner’ van schilderen. Gekleed in een ‘Robe de Chambre’ gaat er zowel een bepaalde sensualiteit als autoriteit van het doek uit. Het behoort tot een van de bekendere werken van Sargent.

    Dr. Pozzi at Home. John Singer Sargent 1881, Hammer Museum, Los Angeles