de intensivist

Denk eens terug aan de laatste keer dat je onderwijs hebt gegeven. Hebben de aanwezigen daar echt iets geleerd waardoor ze hun gedrag aan het bed hebben veranderd of heb je ze een half uurtje geëntertaind? Had je van tevoren bedacht wat jij wilde bereiken met je onderwijs? Of welke kennis en vaardigheden de toehoorders nodig hebben om het gewenst beleid - zoals omschreven in jouw goed uitgekiende protocol - uit te voeren? Onderwijskundige John Hattie zei niet voor niets: Students go to school to watch the teacher work.

Frustratie

Zo gaat het in de praktijk dus vaak. We willen allemaal de beste kwaliteit van zorg leveren en dat 24/7. Omdat we wel aanvoelen dat juist op de IC in veel situaties een uniforme aanpak onze efficiëntie verbetert en de patiëntveiligheid verhoogt, maken we protocollen en werkwijzen gebaseerd op de laatste richtlijnen en evidence. Die delen we op onze afdeling via nieuwsbrieven en voordrachten, om er dan na een paar maanden achter te komen dat bij lang niet iedere patiënt dit beleid wordt gevoerd.

Herkenbaar? Wij vonden het in ieder geval frustrerend om te zien dat bijvoorbeeld bij elk gestegen lactaat toch steeds weer een kolf Ringerlactaat werd aangehangen.

Wij realiseerden ons dat dit beter moet kunnen. Daarom zijn we onderscheid gaan maken tussen beleid (doen) en kennis (leren).

Wat wil je dat iemand in een bepaalde situatie doet, en wat moet diegene daarvoor weten? Dat is een essentiële vraag omdat veel protocollen vooral kennis bevatten en daarmee (onbedoeld) meer gericht zijn op onderwijs dan op beleid. Begrijpelijk, want er is in het IC-domein erg veel kennis beschikbaar. Er zijn de (inter)nationale richtlijnen van bijvoorbeeld NVIC en ESICM die weliswaar degelijk onderbouwd, maar weinig operationeel zijn. Er is een grote hoeveelheid medische literatuur, bestaand uit gerandomiseerde trials, retrospectieve observaties en casuïstiek, waarvan de resultaten vaak niet eenduidig zijn. Daarnaast is er dan nog de kennis vereist om het Europees IC Diploma te halen, door de ESICIM georganiseerd en aangeboden. Met behulp van onze protocollen proberen we hier een lokale toepassing van te maken, waarin de nadruk al snel op uitleggen en onderwijs komt te liggen.

Platform

Om het voor onszelf duidelijker te maken hebben we op icu.nl een digitaal platform ingericht waarop beleid (doen) en kennis (leren) uit elkaar gehouden worden. Wij merken dat dit in de praktijk goed werkt. Als je ‘gewoon iets moet doen’ is daarop makkelijk en bondig terug te vinden wat je moet doen of waar je een besluit over moet nemen.

Als je wilt weten ‘waarom je dit moet doen’ wordt op een andere plek uitgelegd op welke kennis en rationale dit ‘doen’ gebaseerd is. Deze kennis kan als geheel cursorisch doorgenomen worden, maar door de modulaire opbouw is dit voor zowel verpleegkundigen als artsen (met uiteenlopende ervaring) interessant want je kunt instappen afhankelijk van jouw voorkennis. Op deze manier kan je als docent de ‘live’ onderwijstijd veel efficiënter gebruiken voor leukere en meer interactieve lessen zoals cased based discussions waarvan het leerrendement ook nog eens veel hoger is dan van de klassieke voordracht.

Op deze manier proberen wij de performance gap tussen doen en leren op te lossen. Samen met de NVIC zullen we komende tijd stappen zetten in de ontwikkeling van dit platform en nieuwe richtlijnen omzetten in leren en doen, en tevens aansluiting zoeken bij de Academy en De Intensivist. In de tussentijd horen we heel graag hoe jullie, intensivisten in Nederland, innovatief nadenken over onderwijs. Dit zullen we bespreken in De Intensivist in de vorm van een vaste onderwijsrubriek waarin we aandacht geven aan leuke, inspirerende of effectieve onderwijsvormen. Dus heb je een leuke onderwijsvorm of een goed idee? Laat het ons weten zodat we er op deze plek aandacht aan kunnen geven!