de intensivist

Intensive Care is een breed, generalistisch specialisme binnen de geneeskunde. Het draagt bij en is vaak essentieel bij de behandeling van de meest zieke patiënten in het ziekenhuis. Zonder intensive care is veel zorg, zoals hartchirurgie of intensieve chemotherapie niet mogelijk. Daarom kan intensive care best een facilitaire afdeling genoemd worden. Daar is niets mis mee, het onderstreept de onmisbare positie van de IC binnen het ziekenhuis. Tegelijk is intensive care ook een vak en een specialisme op zich. Sommige patiënten komen primair naar de IC zonder tevoren door een ander specialisme behandeld te zijn en intensivisten hebben unieke kennis over vitaal bedreigde patiënten.

Dit ‘dubbele’ karakter van intensive care komt ook tot uiting in het wetenschappelijk onderzoek dat op de IC in het Leids Universitair Medisch Centrum wordt uitgevoerd en in de publicaties van dat onderzoek. Deels heeft dit onderzoek betrekking op de pathofysiologie en behandeling van ziektes waar een ander specialisme de primaire verantwoordelijkheid voor heeft, maar waarbij de meest ernstig zieke en vitaal bedreigde patiënten op de IC verblijven. Onderzoek naar deze aandoeningen kan betrekking hebben op veel aspecten, één daarvan is intensive care. Vanzelfsprekend kan dit onderzoek het beste in nauwe samenwerking met het ‘moederspecialisme’ plaatsvinden. Voorbeelden hiervan zijn de artikelen in dit nummer van De Intensivist door Christa Nederstigt over Candida auris, van Jan Duin over Mpox, en van Sylvia van der Kreeft over een bijzondere pneumonie.

Terwijl goed wetenschappelijk onderzoek bij IC-patiënten dus soms gezien kan worden als onderdeel van breder onderzoek door een andere afdeling is dat niet altijd het geval. Regelmatig gaat het over onderwerpen die specifiek zijn voor intensive care. Voor deze onderwerpen is de IC de primaire onderzoeker, maar ook dan meestal in samenwerking met anderen. In deze editie van De Intensivist schrijft Jorge Lopez Matta over echografie om de ligging van een maagsonde te kunnen controleren en is het onderzoek naar calciumverlies tijdens CVVH ook een goed voorbeeld van specifiek intensive care gerelateerd onderzoek. CVVH is een behandeling die alleen op de IC wordt uitgevoerd. Het blijkt dat IC-patiënten tijdens CVVH enorm veel calcium en dus botmassa kunnen verliezen en dat blijkt goed te voorkomen door aanpassing van protocollen. Botontkalking tijdens behandeling op IC is een verwaarloosd onderwerp met potentieel grote gevolgen voor onze patiënten. In het LUMC is het een belangrijk onderwerp van lopend en toekomstig onderzoek dat wordt uitgevoerd in samenwerking met endocrinologen, radiologen en klinisch chemici.

Twee zaken zijn kenmerkend voor het wetenschappelijk onderzoek op het gebied van intensive care in Leiden. In de eerste plaats zijn dat de onderwerpen waar we onderzoek naar doen. Dat zijn altijd thema’s die een rechtstreekse verbinding hebben met onze patiënten en hun problemen. Dat kan fundamenteel onderzoek zijn, zoals de research naar verstoringen van de biologische klok bij ernstig zieke patiënten, maar wel met een directe link naar de praktijk. Zo bestuderen wij met de afdeling Cel- en Chemische Biologie het effect van wel of niet voeden tijdens de nacht op het dag-nachtritme van fysiologische processen bij patiënten. We proberen steeds om de research te laten aansluiten op de klinische zorg waar we goed in zijn en waar we ons in profileren, zoals ECMO, mechanische beademing, echografie en levertransplantatiezorg. Het tweede kenmerkende karakter van ons onderzoek is dat we het graag in samenwerking met anderen doen. Wij willen geen eigen intensive care-laboratorium hebben, liever maken we gebruik van alle bestaande supergoede laboratoria in het LUMC. Wij geloven dat de kwaliteit van ons onderzoek beter is als we profiteren van de ervaring en expertise van al die andere onderzoekers in ons ziekenhuis. En bovendien, onderzoek doen wordt niet alleen beter van samenwerken met anderen, het wordt er ook zeker leuker van.

E. de Jonge