de intensivist

Op 6 en 7 februari werden de Intensivistendagen gehouden in Hilversum. De opkomst was met ruim 360 bezoekers overweldigend. De congrescommissie had weer een mooi programma samengesteld met interessante presentaties over uiteenlopende onderwerpen. Een nieuw onderdeel was het Carrière Café, en dat was direct een groot succes. Er was ruime vertegenwoordiging van fellows en intensivisten uit den lande. Ook Defensie was aanwezig, waar de aankomende jaren zicht is op veel vacatures. Het Carrière Café is duidelijk een blijvertje! Tijdens het congres ontvingen Evert de Jonge en Crétien Jacobs de erepenning van de vereniging, ging de proefschriftaward naar Emma Kooistra, de prijs voor het beste case report naar Mandy Hendrix en sleepte Jelle Haitsma-Mulier de best abstractaward in de wacht.

Wegens het succes van vorig jaar stond het Lagerhuisdebat ook nu weer op het programma. Dit jaar was het thema ‘Een Veilig Werkklimaat: “Brommende Oude Mannen versus Millennials”’. De opkomst was groot en het werd een levendig debat, waarin verschillende generaties IC-medewerkers hun zegje deden.

De eerste stelling ging over traditionele hiërarchische verhoudingen op de Nederlandse IC’s: ‘Zorgen de verhoudingen tussen oudere opleiders en jonge, aanstaande medisch specialisten voor spanningen die innovatie en samenwerking in de weg staan, wat de patiëntenzorg kan beïnvloeden?’ Een ervaren intensivist beet het spits af: hij was het niet eens met de stelling en vindt dat er geen hiërarchie is op de IC, ook niet naar de verpleging toe. Deze mening vond weinig weerklank; anderen gaven aan wel degelijk hiërarchie te ervaren. Een opvallende stem kwam van een intensivist die eerder bij de luchtmacht werkzaam was en daar minder hiërarchie ervoer dan op de IC. Velen gaven echter ook aan dat hiërarchie niet per se slecht is. Het heeft een functie op de IC, zeker in acute situaties waar het duidelijk moet zijn wie de eindverantwoordelijkheid heeft. Dat komt de patiëntveiligheid ten goede. Overigens waren de meeste deelnemers het er over eens dat de hiërarchie wel degelijk is afgenomen door de jaren heen, dat de IC veel ‘platter’ is geworden. Deze discussie werd afgesloten door een uitwisseling over benaderbaarheid en communicatiestijl. Hoewel velen zichzelf als heel benaderbaar typeerden, werd dit niet altijd zo ervaren door anderen. Er wordt blijkbaar toch nog vaak een barrière gevoeld om meer ervaren werknemers aan te spreken. Er werd daarom geopperd om  actief aan nieuwere medewerkers te vragen of ze zich wel vrij genoeg voelen om hun mening te geven. Ook wat betreft communicatie werden er enkele tips gegeven. Wees bijvoorbeeld niet verwijtend in een overdracht (‘waarom weet jij dat niet?’), maar stel je open op. Zo voorkom je dat medewerkers dichtslaan en zich niet meer durven uit te spreken. Uiteraard is bevragen wel noodzakelijk om te leren, maar ook hierbij geldt: de toon maakt de muziek!

De tweede stelling luidde: ‘Heeft de toegenomen begeleiding van medisch specialisten in opleiding tijdens nachtdiensten geleid tot een generatie van minder zelfstandige en zelfverzekerde artsen?’ De eerste intensivist die reageerde knikte instemmend, maar vond dit juist een goed aspect: ‘Ik ben blij dat we tegenwoordig de allerjongste dokters niet meer de hefstigste dingen in hun eentje laten doen.’ Een andere ervaren intensivist gaf aan de kwaliteit van de opleiding nu beter te vinden, maar maakt zich zorgen over de gemaakte vlieguren: die zijn wat hem betreft duidelijk afgenomen en hij had toch het meeste geleerd toen hij er alleen voorstond. Een ander aspect dat in deze context aan bod kwam was: wanneer laat je iemand los om zelfstandig te werken. De ervaring was dat hulpmiddelen zoals EPAS hierbij helpen, maar vooral dat ervaren stafleden jongere collega’s de ruimte moeten geven. Het constant over je schouder meekijken van een neurotisch staflid komt het leerproces niet ten goede. Verder werd geopperd om, ondanks het verschil in kennis en ervaring, assistenten en fellows niet als kleuters te behandelden. Ga een volwassen en gelijkwaardig gesprek aan: wat verwacht ik, wat wil jij leren?

De laatste stelling raakte aan de tekorten in de zorg: ‘Moeten we disfunctionerende medisch specialisten in opleiding en ervaren medisch specialisten onmiddellijk van hun werk halen om de patiëntveiligheid te waarborgen, of riskeren we daarmee een tekort aan zorgverleners?’ De consensus was dat we niet te snel mensen op non-actief moeten stellen, omdat het moeilijk is om objectief vast te stellen dat iemand structureel disfunctioneert, al zijn er uiteraard wel grenzen. Vraag hem of haar eerst naar de reden van het vertoonde gedrag, wellicht kun je er samen uitkomen. Er werd overigens ook gemeld dat het wel heel moeilijk is geworden om mensen uit de opleiding te krijgen, terwijl je zo iemand later zelf niet als dokter zou willen… Nog voldoende voer voor discussie dus, maar het Lagerhuisdebat zat er toen alweer op. Het was wederom een succes, daarom staat er volgend jaar weer een nieuwe editie op het programma!

Het NVIC-Lagerhuisdebat werd mede mogelijk gemaakt door Pfizer.